12 نوامبر سال 324 پیش از میلاد اسکندر مقدونی تصمیم گرفت که برجهانگشایی خود نقطه پایان بگذارد و به همراهانش توصیه کرد که با دختران بزرگان ایران ازدواج کنند تا ایرانیان آنان را بیگانه ندانند و پس از او از منطقه بیرون نیاندازند.
اندکی پس از این اندرز، نود تن از افسران و مقامات ارشد اسکندر با دختران بزرگان ایران ازدواج کردند. اسکندر مقدونی، خود با رُکسانا دختر ساتراپ (استاندار) بلخ = بَکتریا (واقع در افغانستان و تاجیکستان امروز) ازدواج کرد. وی قبلا هم زن ایرانی داشت.
اسکندر که سال بعد (323 پیش از میلاد) در 32 سالگی در شهر بابل (واقع در جنوب غربی عراق امروز) درگذشت حملات خودرا در سال 333 پیش از میلاد به قلمرو ایران آغاز کرده بود. وی در سال 330 پیش از میلاد تخت جمشید ـ شاهکار معماری قرون قدیم و مظهر تمدن و عظمت ایران باستان را ویران ساخت.
21 آبان - 12 نوامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟
تصویر رُکسانا (رُخسانه ـ رُخساره)
از نوشته های پلوتارک، دیودورس سیکلوس و اسناد دیگر چنین بر می آید که رُکسانا (روکسانا ـ رُخسانا ـ رُخساره ـ روشنک = ستاره) زن ایرانی اسکندر مقدونی و پسر 13 ساله او اسکندر چهارم در آخرین روز پاییز سال 310 پیش از میلاد به دست کاساندروس [حکمران مقدونیه و چند شهر خودمختار یونان و یکی از چند جانشین اسکندر] مسموم و مقتول شدند.
کاساندروس که تاریخ از او به نام مردی بسیار جاه طلب و خشن نام برده است آرزوی سلطه بر سراسر سرزمین هایی را داشت که اسکندر مقدونی تصرف کرده بود. وی پیش از مسموم کردن رُکسانا، با از میان برداشتن بسیاری از رقیبان، عملا فرمانروای همه یونان و مقدونیه شده بود که اسکندر چهارم به عنوان جانشین پدرش اسما پادشاه آن مناطق بود. کاساندروس قبلا المپیاس مادر اسکندر و حامی نوه اش ـ اسکندر چهارم را از میان برداشته بود. کاساندروس به این جهت چشم دیدن اسکندر چهارم را نداشت که مورد حمایت حکام محلی ایرانزمین (همه سرزمین ایرانی نشین و پارسی زبان و دارای فرهنگ مشترک) بود. کاساندروس به بهانه حراست از اسکندر چهارم، او و مادرش را از درباریان جدا کرده و منزوی ساخته بود و در همین انزوا آنان را مسموم کرده بود.
